اکو قلبی یا اکوکاردیوگرافی چیست؟
اکو قلبی یا اکوکاردیوگرافی که اکوی قلبی و سونوگرافی قلب نیز نامیده میشود یک آزمون بدون درد است که با استفاده از امواج فراصوت (اولتراسونیک) تصاویر متحرک قلبی ایجاد می‌نماید. این تصاویر، سایز و شکل قلب و همچنین کارکرد حفرات ودریچه های قلبی رانشان میدهند. برای انجام این تست نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارید و توسط متخصص قلب اصفهان نیز قابل انجام است زیرا این تست نوعی جراحی نیست و علاوه بر اینکه آسیبی به شما نمی‌رساند هیچ اثرات جانبی نیز ندارد.
در اکوکاردیوگرافی، امواج فراصوت برای ایجاد تصاویری از بطنها، دریچه‌ها، دیواره‌ها و عروق خونی قلب (آئورت، شریانها، رگ‌ها) به کار میروند.
در روند انجام تست اکو، پروب دستگاه بر روی قفسه سینه بیمار قرار می‌گیرد. این پروب امواج صوتی را به قلب بیمار وارد میکند و سپس اکوی بازگشتی آن را به دستگاه منتقل می‌نماید.
چه افرادی باید تست اکو قلب انجام دهند؟
پزشک ممکن است در مواردی برای بررسی ساختار قلب و عملکرد آن، تست اکو را درخواست کند. این تست به پزشک کمک میکند تا اطلاعات خوبی را در زمینههای زیر را به دست آورد:
سایز قلب شما چقدر است
بزرگ بودن سایز قلب ممکن است در اثر فشار خون بالا، بازگشت خون به دریچه‌ها یا نارسایی قلبی باشد. همچنین تست اکو میتواند افزایش ضخامت در دیواره‌ها و بطنهای قلبی را شناسایی کند. این افزایش ضخامت ممکن است در اثر فشار خون بالا، بیماریهای دریچه‌های قلبی یا بیماریهای مادرزادی ایجاد شده باشد.
حرکات عضلات قلب شما چگونه است
عوارض ناشی از سکته های قلبی ممکن است موجب تضعیف عملکرد عضلات قلبی در فرایند پمپاژ خون گردند. تضعیف عضلات قلبی همچنین ممکن است در اثر نارسایی خون کافی به قلب اتفاق بیفتد که یکی از علائم بیماری عروق کرونری می‌باشد.
مشکلات دریچه های قلبی به چه صورتی می‌باشد
تست اکو میتواند نشان دهد که کدام یک از دریچه‌های قلبی به خوبی باز یا بسته نمیشوند و یا اینکه کدام یک از دریچه‌ها دچار تنگی (استنوزیس) هستند. علاوه بر اینها تست اکو رشد تومور یا ایجاد عفونت در اطراف دریچه‌های قلبی را به خوبی نشان میدهد.
مشکلات ساختاری قلب چگونه است
تست اکو می تواند نقصهای مادرزادی قلب مانند سوراخهای قلبی را تشخیص دهد. نقصهای مادرزادی قلبی مشکلات ساختاری ای هستند که از زمان تولد پدیدار میشوند. نوزادان و کودکان به منظور تشخیص نقایص قلبی مجبور به انجام تست اکو میباشند.
قابلیت تشخیص لخته‌های خونی با تومورها را به پزشک میدهد.
اگر فردی دچار سکته مغزی شده باشد، به منظور ارزیابی وجود یا عدم وجود لخته‌های خونی یا تومورها باید اکوکاردیوگرافی انجام دهد.
همچنین ممکن است پزشکی به منظور بررسی پاسخ به درمانهای قلبی تست اکو را درخواست نماید
| جهت بازدید اینستاگرام دکتر مهرداد طاهریون اینجا کلیک کنید |
اکو قلبی یا اکوکاردیوگرافی چگونه انجام میشود
برای انجام تست اکو از بیمار خواسته میشود که به پشت یا به روی پهلو دراز بکشد. سپس تکنسین الکترودهای کوچکی را بر روی قفسه سینه بیمار قرار میدهد. این الکترودها توسط سیمهایی به دستگاه الکتروکاردیوگراف متصل شده اند و اطلاعات را به این سیستم منتقل مینمایند. الکتروکاردیوگرام (ECG یا EKG) ضربان قلب را در طول تست نشان میدهد. معمولا اتاق های اکو تاریک هستند تا تکنسین بهتر بتواند صفحه مانیتور را ببیند.
تکنسین ژل مخصوصی را بر روی قفسه سینه شما قرار میدهد و سپس پروب را بر روی آن به آرامی فشار می دهد. وجود این ژل موجب میشود تا امواج صوتی با کیفیت بهتری به بدن منتقل شوند.
توجه
برای انجام برخی از اکوها لازم است تکنسین سالین یا ماده رنگی مخصوصی را وارد یکی از رگهای شما کند تا تصاویر واضح تری از قلب شما ایجاد شود. این ماده رنگی با آنچه در آنژیوگرافی از آن استفاده میشود متفاوت است.
ممکن است تکنسین از شما بخواهد که کمی جابه جا شوید و یا اینکه نفس خود را برای مدت کوتاهی حبس نمایید تا بتواند تصاویر بهتری را به دست آورد.
پروب باعث تابش امواج فراصوت به بافت بدن میشود و سپس امواج برگشتی آن را جذب می‌نماید و با انتقال به دستگاه اکو، تصاویر قلبی بر روی مانیتور پدیدار میشوند. این تصاویر به صورت ویدئو ذخیره می گردند در نتیجه پزشک میتواند بعدا آنها را مشاهده نماید.
انواع روش های اکوکاردیوگرافی
چندین روش برای اکوکاردیوگرافی وجود دارد. در تمامی روشها از امواج صوتی برای ایجاد تصاویر قلبی استفاده میشود. برخلاف تصویربرداری اشعه ایکس و سایر آزمونها، تست اکو تشعشعی ندارد.
اکو قلب از میان قفسه سینه
اکوی ترانس توراسیک رایج ترین نوع تست اکوکاردیوگرام می‌باشد. این تست غیرتهاجمی و بدون عارضه و درد است. در این روش، ابتدا تکنسین قفسه سینه را آغشته به ژل مخصوص میکند و سپس پروب دستگاه اکوکاردیوگرافی را بر روی آن قرار میدهد. این پروب امواج صوتی را به قلب وارد و سپس اکوی بازجذبی آن را به مانیتور دستگاه منتقل میکند تا تصاویر قلبی حاصل شوند.
اکوی استرس قلب
اکوی استرس به عنوان بخشی از تست استرس انجام می‌گیرد. در طول تست استرس شما ورزش میکنید و یا داروی خاصی که توسط پزشک تجویز شده را دریافت میکنید تا عملکرد قلب و ضربان آن در آن شرایط مورد ارزیابی قرار بگیرد. این ارزیابی می تواند به تشخیص بسیاری از مشکلات قلبی کمک کند.
خطراتی از جانب تمرین یا دارو برای بیمار در تست او استرس وجود دارد اما هیچ کدام از این خطرات مربوط به اکو نمی باشند. به طور کلی عوارض جدی از آزمونهای استرس بسیار نادر است.
اکو قلب از طریق مری
ممکن است نیاز پزشک شما با انجام اکوی قفسه سینه به صورت استاندارد برطرف نگردد و به دید بهتری از آئورت و بعضی قسمتهای قلب نیاز داشته باشد. در این صورت پزشک اکوکاردیوگرافی از طریق مری (TEE) یا اکوی مری را درخواست میکند.
در طول این تست پروب بسیار کوچکی که به انتهای یک تیوب انعطاف پذیر متصل شده است، از طریق دهان وارد مری شما میشود. این نوع از اکو به پزشک تصاویر دقیقتری از قلب شما میدهد.
منظور ایجاد آرامش در طول تست، عموما پزشکان داروهای آرام بخش تجویز میکنند. پس از انجام اکوی مری ممکن است بدن شما واکنش هایی به داروهای آرام بخش نشان دهد و عارضه هایی مانند حالت تهوع را تجربه کنید. همچنین گلوی شما نیز تا چند سال پس از انجام آزمایش دچار درد خواهد بود که آسیب جزئی را در بر خواهد داشت.
اکو قلب جنین
اکوی جنین به منظور شنیدن صدای قلب جنین انجام می‌گیرد. پزشک ممکن است انجام این تست را به منظور بررسی مشکلات قلبی جنین درخواست کند. این تست معمولا در حدفاصل 18-22 هفتگی بارداری انجام میپذیرد. به منظور انجام این تست، پروب بر روی شکم مادر که آغشته به ژل شده است، قرار می‌گیرد.
اکو قلبی سه بعدی
اکوی سه بعدی، تصاویر سه بعدی از قلب شما ایجاد می‌نماید. این تصاویر با جزییات دقیقی که ایجاد میکنند نشان میدهند که قلب شما چگونه به نظر میرسد و چطور کار میکند.در طول اکوی قفسه سینه یا مری ، تصاویر سه بعدی میتوانند توسط قسمتی از پروسه اکو ایجاد شوند. پزشکان از اکوی سه بعدی برای تشخیص بیماریهای قلبی کودکان استفاده میکنند. آنها همچنین از اکوی سه بعدی برای برنامه ریزی و نظارت بر جراحی دریچه‌های قلب استفاده میکنند. پژوهشها هنوز برای ادامه مطالعات استفاده از اکوی سه بعدی ادامه دارد.
اکو قلبی داپلر
تکنیک های داپلر عموما در اکوی استاندارد قفسه سینه و یا اکوی مری استفاده میشوند. این تکنیک‌ها میتوانند برای بررسی مشکلات جریان خون و فشار خون در عروق قلبی مورد استفاده قرار گیرند. جریان خون در مانیتور به صورت رنگ آمیزی شده نشان داده میشود تا پزشک با اعتماد تشخیصی بالاتری نظر دهد.
چه آمادگی هایی قبل از انجام اکو قلبی یا اکوکاردیوگرافی لازم است؟
به طور کلی انجام انجام اکوی استاندارد (اکو از طریق قفسه سینه) به آمادگی خاصی نیاز ندارد و خوردن و آشامیدن قبل از انجام آن، بلامانع است. مگر اینکه بیمار کاندید اکوی مری باشد که در این صورت باید از 8 ساعت قبل از انجام آزمون از خوردن و آشامیدن خودداری کند.