شایع‌ترین نوع بیماری قلبی
مقدمه
بیماری عروق کرونر (Coronary Artery Disease – CAD) به عنوان شایع‌ترین نوع بیماری قلبی، یکی از عوامل اصلی مرگ‌ومیر در سراسر جهان محسوب می‌شود. این بیماری زمانی رخ می‌دهد که پلاک‌های چربی، کلسترول، کلسیم و سایر مواد در دیواره شریان‌های کرونری تجمع پیدا کرده و موجب تنگ شدن یا انسداد این شریان‌ها شوند. این تجمع که به آن آترواسکلروزیس (تصلب شرایین) گفته می‌شود، باعث محدود شدن جریان خون به عضله قلب می‌شود. کاهش جریان خون باعث می‌شود که اکسیژن و مواد مغذی کافی به عضله قلب نرسد که این امر می‌تواند به بروز آنژین صدری (درد قفسه سینه)، حمله قلبی (انفارکتوس میوکارد) و در نهایت نارسایی قلبی منجر شود.
در این مقاله از سایت دکتر مهرداد طاهریون (متخصص واریس اصفهان _ متخصص قلب اصفهان)، به بررسی جامع علل، عوامل خطر، علائم، تشخیص، درمان و راهکارهای پیشگیری از بیماری عروق کرونر می‌پردازد.
۱. آناتومی و عملکرد عروق کرونر
قلب انسان یک اندام عضلانی است که برای فعالیت صحیح به خون غنی از اکسیژن نیاز دارد. این خون از طریق شریان‌های کرونری به عضله قلب (میوکارد) می‌رسد.
۱.۱. شریان‌های اصلی کرونری
دو شریان اصلی وظیفه خون‌رسانی به قلب را بر عهده دارند:
- شریان کرونری چپ (LCA): این شریان به دو شاخه اصلی تقسیم می‌شود:
- شریان نزولی قدامی چپ (LAD): خون‌رسانی به بخش جلویی و دیواره بین‌بطنی قلب
- شریان سیرکومفلکس (LCX): خون‌رسانی به دهلیز چپ و دیواره جانبی بطن چپ
- شریان کرونری راست (RCA): خون‌رسانی به بطن راست و بخش پشتی قلب
این شریان‌ها مانند هر رگ خونی دیگر، ممکن است تحت تأثیر تجمع پلاک‌های چربی و تصلب شرایین قرار بگیرند که این امر باعث کاهش جریان خون و اکسیژن‌رسانی به عضله قلب می‌شود.
۲. علت‌شناسی بیماری عروق کرونر
بیماری عروق کرونر نتیجه تجمع تدریجی پلاک‌ها در دیواره داخلی شریان‌های کرونری است. این فرایند ممکن است از دوران کودکی آغاز شود و با گذشت زمان به انسداد یا تنگی کامل شریان‌ها منجر گردد. عوامل متعددی در ایجاد و پیشرفت این بیماری نقش دارند:
۲.۱. آترواسکلروزیس (تصلب شرایین)
تشکیل پلاک از ترکیبات مختلف از جمله چربی‌ها، کلسترول، کلسیم و سلول‌های التهابی
پاسخ بدن به آسیب‌های دیواره شریانی (به دلیل فشار خون بالا، استعمال دخانیات و افزایش قند خون)
افزایش ضخامت و سختی دیواره عروق و کاهش انعطاف‌پذیری آن‌ها
۲.۲. التهاب
پاسخ التهابی به آسیب دیواره عروق کرونری باعث فعال شدن سلول‌های ایمنی و تجمع پلاک می‌شود. این التهاب باعث ناپایداری پلاک‌ها شده و احتمال پارگی آن‌ها را افزایش می‌دهد که این امر منجر به تشکیل لخته‌های خونی (ترومبوز) می‌شود.
۲.۳. اسپاسم عروق کرونر
در برخی موارد، عروق کرونر ممکن است به دلیل انقباض شدید عضلات دیواره عروق، دچار تنگی ناگهانی شوند که این امر باعث کاهش موقت جریان خون به قلب می‌شود.
۳. عوامل خطر بیماری عروق کرونر
عوامل متعددی خطر ابتلا به بیماری عروق کرونر را افزایش می‌دهند که به دو دسته قابل اصلاح و غیرقابل اصلاح تقسیم می‌شوند:
۳.۱. عوامل خطر غیرقابل اصلاح
سن:خطر CAD با افزایش سن افزایش می‌یابد.
جنسیت: مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به CAD قرار دارند، اما پس از یائسگی، خطر ابتلا در زنان نیز افزایش می‌یابد.
سابقه خانوادگی: سابقه بیماری قلبی در اعضای درجه اول خانواده (والدین یا خواهر و برادر) خطر ابتلا را افزایش می‌دهد.
۳.۲. عوامل خطر قابل اصلاح
سیگار کشیدن: سیگار باعث آسیب به دیواره شریان‌ها، افزایش فشار خون و کاهش سطح کلسترول خوب (HDL) می‌شود.
فشار خون بالا: فشار خون بالا باعث ضخیم شدن دیواره شریان‌ها و افزایش احتمال تجمع پلاک می‌شود.
دیابت: سطح بالای قند خون باعث آسیب به دیواره عروق و تسریع روند آترواسکلروزیس می‌شود.
چاقی: چاقی باعث افزایش فشار خون، کلسترول بد (LDL) و مقاومت به انسولین می‌شود.
عدم فعالیت بدنی: ورزش باعث بهبود سلامت قلب و کاهش سطح کلسترول بد (LDL) و افزایش کلسترول خوب (HDL) می‌شود.
رژیم غذایی نامناسب: مصرف غذاهای پرچرب، پرنمک و فاقد فیبر باعث افزایش خطر ابتلا به CAD می‌شود.
۴. علائم بالینی بیماری عروق کرونر
بیماری عروق کرونر ممکن است بدون علامت باشد یا به‌صورت تدریجی با علائم زیر ظاهر شود:
آنژین صدری (درد قفسه سینه): درد یا احساس فشار در قفسه سینه که معمولاً با فعالیت بدنی یا استرس رخ می‌دهد.
تنگی نفس: ناشی از کاهش عملکرد قلب به دلیل کمبود اکسیژن.
خستگی مفرط: به دلیل کاهش خون‌رسانی به عضله قلب.
حمله قلبی: درد شدید قفسه سینه که به بازو، فک یا پشت انتشار می‌یابد.
نامنظمی ضربان قلب: آریتمی ناشی از کاهش اکسیژن‌رسانی.
۵. تشخیص بیماری عروق کرونر
۵.۱. آزمایش‌های بالینی
نوار قلب (ECG): ثبت فعالیت الکتریکی قلب
آزمایش استرس: بررسی پاسخ قلب به فعالیت فیزیکی
اکوکاردیوگرافی: بررسی عملکرد دریچه‌ها و عضله قلب
آنژیوگرافی کرونری – تزریق ماده حاجب و تصویربرداری از شریان‌های کرونری
سی‌تی آنژیوگرافی (CTA): تصویربرداری سه‌بعدی از عروق کرونر
۶. درمان بیماری عروق کرونر
۶.۱. دارودرمانی
استاتین‌ها: کاهش کلسترول خون
بتابلوکرها: کاهش فشار خون و ضربان قلب
نیترات‌ها – گشاد کردن عروق کرونر
آسپرین: کاهش خطر تشکیل لخته خون
۶.۲. مداخله جراحی
آنژیوپلاستی: باز کردن عروق با بالن
استنت‌گذاری: قرار دادن فنر برای باز نگه‌داشتن عروق
جراحی بای‌پس: ایجاد مسیر جدید برای خون‌رسانی به قلب
۷. پیشگیری
ترک سیگار
تغذیه سالم
ورزش منظم
کنترل فشار خون و دیابت
کاهش استرس
نتیجه‌گیری
بیماری عروق کرونر یک مشکل جدی اما قابل پیشگیری است. شناخت علائم، عوامل خطر و راهکارهای درمانی به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک می‌کند.
لینک های کاربردی:
متخصص واریس اصفهان _ متخصص قلب اصفهان / تماس با دکتر مهرداد طاهریون
دکتر مهرداد طاهریون متخصص قلب اصفهان در کلینیک 24
متخصص قلب اصفهان در دکتراف _ درمان واریس اصفهان در دکتراف
درمان واریس اصفهان در کلینیک 24 _ بهترین متخصص واریس اصفهان در کلینیک 24 _ بهترین متخصص قلب اصفهان در کلینیک 24
کانال آپارات دکتر مهرداد طاهریون را دنبال کنید
اینستاگرام دکتر مهرداد طاهریون (بهترین متخصص واریس اصفهان – متخصص قلب اصفهان) را دنبال کنید.