دی دایمر بالا خبر از چه می دهد؟
از دی دایمر بالا چه می دانید؟ دی دایمر یکی از قطعه های پروتئین تولید شده. به هنگام حل شدن لخته خون در بدن می باشد. این شرایط معمولاً قابل تشخیص نیست و یا زمانی که بدن در حال تشکیل و تجزیه لخته های خون باشد، در سطوح بسیار کم تشخیص داده می شود. سپس، سطح آن در خون به طور قابل توجهی افزایش پیدا می کند. این آزمایش، دی دایمر موجود در خون را شناسایی می کند.
هنگامی که رگ یا بافت خونی آسیب می بیند و شروع به خونریزی می کند، فرایندی به نام هموستازی توسط بدن شروع می شود تا خون را منعقد کند و خونریزی را محدود و در نهایت متوقف کند. این فرایند، رشته های پروتئینی به نام فیبرین تولید می کند که به هم پیوند می خورند تا تشکیل یک شبکه فیبرین دهند. این شبکه، به همراه پلاکت ها، به انعقاد خون در محل آسیب کمک می کند تا زمانی که بهبود پیدا کند.
زمانی که محل آسیب، فرصتی برای بهبودی پیدا کرد و دیگر نیازی به انعقاد خون نبود. بدن از آنزیمی به نام پلاسمین استفاده می کند تا لخته را به قطعات کوچکتر (ترومبوز) تقسیم کند و بتواند آن را از بین ببرد.
قطعات فیبرین
قطعات فیبرین در حال تجزیه در لخته، محصولات تخریب فیبرین نامیده می شوند. (FDP) که متشکل از قطعات به هم پیوسته فیبرین با اندازه های مختلف می باشند. یکی از محصولات نهایی تخریب فیبرین تولید شده، دی دایمر می باشد که در صورت وجود، در نمونه خون اندازه گیری می شود. در زمانی که تشکیل و تجزیه ی لخته های فیبرین به طور قابل توجهی در بدن وجود داشته باشد، سطح دی دایمر در خون می تواند افزایش پیدا کند.
برای فردی که در معرض خطر پایین یا متوسط انعقاد خون (ترومبوز) و آمبولی ترومبوتیک قرار دارد، اهمیت تست دی دایمر این است که می توان آن را در اتاق اورژانس بیمارستان برای تعیین احتمال انعقاد خون استفاده کرد. یک تست دی دایمر منفی (سطح دی دایمر پایین تر از یک، مقدار آستانه از پیش تعیین شده می باشد) نشان می دهد که به احتمال زیاد ترومبوز وجود ندارد. گرچه، یک تست دی دایمر منفی نمی تواند پیش بینی کند که آیا لخته وجود دارد یا نه. این تست نشان می دهد که به آزمایشات تشخیصی بیشتری مورد نیاز است (سونوگرافی، آنژیوگرافی CT).
ترومبوز رگ عمیق
چندین عامل و شرایط مرتبط با تشکیل لخته ی خون نامناسب وجود دارد. یکی از شایعترین عوامل ترومبوز رگ عمیق (DVT) می باشد که شامل تشکیل لخته در عمق رگ ها، در بدن می شود و غالباً در پایین پاها به وجود می آید. این لخته ها ممکن است بسیار بزرگ شوند و جریان خون را در پاها مسدود کنند و باعث تورم، درد و آسیب به بافت شوند. همچنین احتمال دارد که یک تکه لخته شکسته شود و به دیگر بخشهای بدن حرکت کند. این “آمبلوز” می تواند در ریه ها قرار بگیرد و موجب آمبلوز ریه یا آمبولی (PE) شود.
گرچه لخته ها معمولاً در رگ های پاها تشکیل می شوند. در دیگر نواحی بدن نیز می توانند تشکیل شوند. اندازه گیری های دی دایمر می تواند برای کمک به تشخیص لخته ها، در هر کدام از این نواحی استفاده شود. برای مثال، لخته ها در شریان های کرونری، دلیل انفراکشن میوکارد (سکته قلبی) هستند. لخته ها ممکن است. در پوشش قلب یا دریچه های آن، به ویژه وقتی که قلب ضربان نامنظم دارد (فیبریلاسیون شریانی) یا زمانی که دریچه ها آسیب دیده اند، تشکیل شوند. همچنین لخته ها می توانند. بر اثر نازک شدن و یا آسیب ناشی از آترواسکلروز (تصلب شرایین) ایجاد شوند. تکه های چنین لخته هایی ممکن است بشکنند و موجب آمبلوز شوند که شریان اندام دیگری مانند مغز (موجب سکته می شود) یا کلیه ها را مسدود می کند.
DIC
شرایطی است که در آن عوامل انعقادکننده فعال سازی می شوند و سپس در بدن استفاده می شوند. این امر موجب ایجاد لخته های خونی ریز بسیاری در بدن می شود و به طور هم زمان فرد آسیب دیده را در برابر خونریزی بیش از حد آسیب پذیر می کند. این یک وضعیت پیچیده وگاهاً خطرناک است که می تواند در شرایط مختلفی اعم از انجام برخی از جراحی ها، سپسیس، گزش مار، بیماری کبد و دوره ی پس از زایمان به وجود بیاید. وقتی که مشکل زمینه ای حل شود، اقداماتی برای پشتیبانی از فرد بیمار صورت می گیرند. سطح دی دایمر معمولاً در DIC بسیار بالا می رود.
این تست چگونه مورد استفاده قرار می گیرد؟
تست های دی دایمر، برای کمک به رد کردن وجود لخته خون نامناسب (ترومبوز)، مورد استفاده قرار می گیرند. برخی از این شرایط که تست دی دایمر، برای کمک به رد وجود لخته ی خون استفاده می شود، از این قرار هستند:
- ترومبوز رگ عمیق (DVT)
- آمبولی ریه (PE)
- حمله قلبی
این تست ممکن است برای تعیین ضرورت انجام آزمایش های بیشتر، برای کمک به تشخیص بیماری هایی، که موجب قابلیت انعقادپذیری بالا می شوند. مورد استفاده قرار می گیرد. یک تست سطح دی دایمر، ممکن است. برای کمک به تشخیص کوآگولاسیون درون عروقی منتشر (DIC) و برای بررسی تأثیر درمان DIC انجام شود.
چه زمانی این آزمایش توسط پزشک توصیه می شود؟
تست دی دایمر اغلب زمانی توصیه می شود. که فرد به اورژانس رفته باشد و علائم شرایط جدی (همچون درد قفسه سینه و مشکل در تنفس) داشته باشد.
یک تست دی دایمر ممکن است زمانی انجام شود که فردی دارای علائم ترومبوز عمیق، از قبیل موارد زیر باشد:
- پا درد یا حساسیت به لمس، معمولاً در یک پا
- تورم پا، اِدم
- تغییر رنگ پا
این تست ممکن است در زمانی توصیه شود که فرد دارای علائم آمبولی ریه باشد، مانند:
- تنگی نفس ناگهانی، تنفس سخت
- سرفه، هموپتزی (خون موجود در خلط)
- درد قفسه سینه مربوط به ریه
- ضربان قلب سریع
دی دایمر معمولا زمانی سودمند می باشد که پزشک، تصور می کند. چیزی غیر از ترومبوز رگ عمیق یا آمبولی ریه، موجب بروز علائم شده است. این یک راه سریع و غیر تهاجمی برای رد کردن وجود لخته خون اضافی یا غیر طبیعی، به عنوان علت زمینه ای می باشد. گرچه زمانی که احتمال آمبولی ریه، براساس انجام ارزیابی های پزشکی وجود داشته باشد، نباید این کار انجام شود.
وقتی که فردی دارای علائم کوآگولاسیون درون عروقی منتشر، (DIC) همچون خونریزی لثه ها، اسهال، استفراغ، درد شکمی و عضلانی شدید و خروجی ادرار کاهش یافته باشد. تست دی دایمر ممکن است به همراه آزمایشاتPT، PTT، فیبرینوژن و تعداد پلاکت ها، برای کمک به تشخیص شرایط انجام شود. همچنین ممکن است زمانی که فرد تحت درمان برای DIC باشد، تست دی دایمر برای کمک به بررسی پیشرفت آن تجویز شود.
|اینستاگرام دکتر مهرداد طاهریون – متخصص قلب اصفهان|
بیشتر بخوانیم:
تشخیص و درمان بیماری تک بطن قلبی