بررسی فرآیندهای فیزیولوژیکی واریس
مقدمه
زخم‌های وریدی یکی از عوارض جدی و شایع نارسایی وریدی مزمن (CVI) هستند که عمدتاً در اندام‌های تحتانی ایجاد می‌شوند. این زخم‌ها ناشی از اختلالات همودینامیکی و فیزیولوژیکی مرتبط با بازگشت خون وریدی به قلب بوده و در صورت عدم درمان مناسب، می‌توانند به مشکلات جدی‌تری منجر شوند. در این مقاله از سایت دکتر مهرداد طاهریون (متخصص واریس اصفهان _ متخصص قلب اصفهان)، به بررسی مکانیسم‌های اصلی ایجاد زخم‌های وریدی میپردازیم.
۱. نارسایی وریدی مزمن (CVI) و افزایش فشار وریدی
نارسایی وریدی مزمن به دلیل عملکرد نامناسب دریچه‌های وریدی ایجاد می‌شود. این دریچه‌ها به‌طور طبیعی مسئول جلوگیری از بازگشت خون به سمت پایین هستند. در صورت خرابی آن‌ها، خون به جای حرکت به سمت قلب، در وریدهای سطحی تجمع می‌یابد و فشار داخل این عروق افزایش می‌یابد. این افزایش فشار وریدی موجب کاهش برگشت خون، گشاد شدن وریدها و آسیب به دیواره وریدی می‌شود.
۲. هایپرتانسیون وریدی و نشت مایع به بافت‌ها
با افزایش فشار داخل وریدها، نفوذپذیری دیواره وریدی افزایش می‌یابد و مایعات، پروتئین‌ها و سلول‌های التهابی به بافت‌های اطراف نشت می‌کنند. این فرایند باعث ایجاد التهاب و ادم مزمن در بافت‌های اندام تحتانی شده و اکسیژن‌رسانی به سلول‌های پوستی کاهش می‌یابد. در نتیجه، پوست شکننده شده و مستعد زخم می‌شود.
۳. کاهش اکسیژن‌رسانی و ایسکمی بافتی
فشار بالای وریدی باعث کاهش جریان خون مویرگی و در نتیجه کاهش اکسیژن‌رسانی به سلول‌های پوستی می‌شود. این وضعیت به کمبود اکسیژن (ایسکمی) منجر شده و موجب مرگ سلول‌های پوستی و شروع فرآیند نکروز می‌شود. این مکانیسم یکی از عوامل کلیدی در ایجاد زخم‌های وریدی محسوب می‌شود.
۴. التهاب مزمن و فعال‌سازی سیستم ایمنی
التهاب ناشی از نارسایی وریدی، باعث تجمع سلول‌های ایمنی نظیر ماکروفاژها و نوتروفیل‌ها در ناحیه آسیب‌دیده می‌شود. این سلول‌ها با ترشح آنزیم‌های التهابی و رادیکال‌های آزاد، منجر به تخریب بیشتر بافت‌ها و تأخیر در ترمیم زخم می‌شوند. فرآیند التهابی مزمن همچنین موجب تغییرات فیبروتیک در پوست و بافت‌های زیرین شده و مانع از بهبود زخم‌های وریدی می‌شود.
۵. تغییرات پوستی و تشکیل زخم
نارسایی وریدی طولانی‌مدت موجب تغییرات واضحی در پوست می‌شود. این تغییرات شامل تغییر رنگ (هیپرپیگمانتاسیون)، سخت شدن پوست (لیپودرماتواسکلروزیس) و از بین رفتن انعطاف‌پذیری آن است. در نهایت، پوست ضعیف شده و در معرض آسیب‌های کوچک نیز قرار می‌گیرد که می‌تواند منجر به زخم‌های وریدی شود. این زخم‌ها معمولاً در نواحی اطراف مچ پا ظاهر شده و به دلیل عدم خون‌رسانی کافی، به‌سختی بهبود می‌یابند.
۶. تشکیل بیوفیلم‌های میکروبی و عفونت زخم
یکی از مشکلات رایج در زخم‌های وریدی، عفونت مزمن است. به دلیل کمبود اکسیژن و عملکرد ضعیف سیستم ایمنی در ناحیه زخم، باکتری‌ها به‌راحتی در این زخم‌ها رشد کرده و بیوفیلم‌هایی تشکیل می‌دهند که مانع از ترمیم زخم می‌شوند. این بیوفیلم‌ها باعث مقاومت در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها و تأخیر در روند بهبود زخم‌های وریدی می‌شوند.
۷. تأثیرات مکانیکی و آسیب‌های مکرر
افراد مبتلا به واریس و نارسایی وریدی مزمن معمولاً دچار مشکلاتی مانند خارش شدید و التهاب پوست هستند. خاراندن بیش از حد پوست یا ضربه‌های کوچک می‌تواند به ایجاد زخم‌های باز منجر شود. این زخم‌ها به دلیل اختلال در فرآیندهای ترمیمی، معمولاً به‌سرعت پیشرفت کرده و تبدیل به زخم‌های وریدی مزمن می‌شوند.
نتیجه‌گیری
زخم‌های وریدی نتیجه یک فرآیند پیچیده شامل افزایش فشار وریدی، کاهش اکسیژن‌رسانی، التهاب مزمن و تغییرات بافتی هستند. درک مکانیسم‌های ایجاد این زخم‌ها می‌تواند به تشخیص و درمان بهتر این عارضه کمک کند. روش‌های پیشگیری و درمان شامل استفاده از جوراب‌های فشاری، تغییر سبک زندگی، مراقبت‌های پوستی و در موارد پیشرفته، درمان‌های جراحی می‌باشند.
لینک های کاربردی:
متخصص واریس اصفهان _ متخصص قلب اصفهان / تماس با دکتر مهرداد طاهریون
دکتر مهرداد طاهریون متخصص قلب اصفهان در کلینیک 24
متخصص قلب اصفهان در دکتراف _ درمان واریس اصفهان در دکتراف
درمان واریس اصفهان در کلینیک 24 _ بهترین متخصص واریس اصفهان در کلینیک 24 _ بهترین متخصص قلب اصفهان در کلینیک 24
کانال آپارات دکتر مهرداد طاهریون را دنبال کنید
اینستاگرام دکتر مهرداد طاهریون (بهترین متخصص واریس اصفهان – متخصص قلب اصفهان) را دنبال کنید.