بررسی علل و عوامل ایجاد واریس مری
واریس مری (Esophageal varices) وریدهای بزرگ شده و غیر طبیعی در مری است. مری لوله‌ای گوارشی است که گلو را به معده متصل می‌کند. این عارضه معمولاً در افرادی رخ می‌دهد که مشکلات جدی کبدی دارند. در این مقاله سایت دکتر مهرداد طاهریون بهترین متخصص واریس اصفهان، علل و عوامل ایجاد واریس مری را مورد بررسی قرار می دهیم.
واریس مری زمانی رخ می‌دهد که جریان طبیعی خون به سمت کبد، توسط یک لخته خون یا یک بافت زخمی کبدی مسدود شود. جریان خون برای اینکه موانع را از پیش پا بردارد و به مسیر خود ادامه دهد، وارد رگهای کوچکتری می‌شود که برای حمل و انتقال این حجم از خون طراحی نشده است. امکان نشت خون و یا حتی پارگی این رگهای خونی و بروز خونریزی مرگبار وجود دارد. گروهی از داروها و اقدامات پزشکی کمک می‌کنند تا خونریزی ناشی از واریس مری متوقف شده و یا از بروز آن جلوگیری شود.
نشانه های وجود واریس مری
واریس مری معمولاً علائم و نشانه‌ای ندارد تا اینکه باعث بروز خونریزی شود. علائم و نشانه‌های خونریزی بر اثر واریس مری عبارتند از:
- استفراغ حجم زیادی از خون
- مدفوع سیاه و خونی
- سبکی سر
- از دست دادن هوشیاری در موارد شدید
پزشک در صورتی که بیمار علائم بیماری‌های کبدی داشته باشد به وجود واریس مری هم مشکوک می‌شود، این علائم شامل:
- زرد شدن رنگ پوست و چشم‌ها یا یرقان
- راحت دچار خونریزی شدن و یا راحت کبود شدن
- تجمع مایعات در شکم
زمان ضرورت مراجعه به پزشک برای واریس مری
در صورت داشتن علائم و نشانه‌هایی که باعث نگرانی شما شده است، حتماً از پزشک وقت معاینه بگیرید. اگر به بیماری کبدی مبتلا هستید، از پزشک در مورد احتمال بروز واریس مری سوال بپرسید و از او بخواهید تا راه‌های کم کردن خطر بروز واریس مری را به شما آموزش دهد. همچنین با پزشک راه‌های تشخیص واریس مری را بررسی کنید.
در صورتی که واریس مری در فرد تشخیص داده شود، پزشک از بیمار می‌خواهد که به دقت نشانه‌های بروز خونریزی احتمالی را زیر نظر داشته باشد. خونریزی بر اثر واریس مری بسیار موقعیتی اورژانسی و اضطراری است. پس در صورت استفراغ و یا مدفوع خونی هر چه سریع‌تر با اورژانس تماس بگیرید.
علل ابتلا به واریس مری
برخی اوقات واریس مری زمانی ایجاد می‌شود که جریان خون به سمت کبد مسدود شود. در بسیاری از مواقع عامل مسدود کننده‌ی جریان خون بافت آسیب دیده‌ای در کبد به علت بیماری کبدی است. در این شرایط جریان خون شروع به عقب نشینی می‌کند و همین فشار وارد شده روی سیاهرگ دروازه‌ای (portal vein) که خون را به سمت کبد حمل می‌کند افزایش می‌دهد. علت بروز واریس مری عبارتند از:
آسیب و زخم شدید کبدی (سیروز کبدی):
گروهی از بیماری‌های کبدی – شامل هپاتیت، بیماری کبد الکلی، بیماری کبد چرب و اختلال مجرای صفراوی و سیروز صفراوی اولیه – باعث بروز سیروز کبدی می‌شوند.
لخته خونی :
لخته خونی در سیاهرگ دروازه‌ای و یا در سیاهرگ طحالی که وارد سیاهرگ دروازه‌ای می‌شود، می‌تواند منجر به بروز واریس مری شود.
عفونت انگلی:
شیستوزومیازیس (Schistosomiasis) یا تب حلزون نوعی عفونت انگلی است در مناطقی از آفریقا، آمریکای جنوبی، کارائیب، خاورمیانه و شرق آسیا بسیار شایع است. این انگل می‌تواند باعث آسیب کبد، ریه‌ها، روده، مثانه و دیگر اندام‌ها شود.
عوامل خطر ابتلا به واریس مری
با وجود اینکه بسیاری از افراد مبتلا به بیماری های پیشرفته کبدی به واریس مری هم مبتلا می‌شوند، در بسیاری از موارد واریس مری در آن‌ها منجر به خونریزی نخواهد شد. واریس مری در موارد زیر منجر به خونریزی خواهد شد:
فشار بالای سیاهرگ دروازه‌ای:
زمانی که فشار در سیاهرگ دروازه‌ای زیاد شود، خطر بروز خونریزی هم افزایش پیدا می‌کند.
واریس‌های بزرگ:
هرچه قدر که واریس‌های مری بزرگ‌تر باشد، احتمال خونریزی هم بیشتر خواهد بود.
صفحه اینستاگرام دکتر مهرداد طاهریون بهترین متخصص واریس اصفهان
مارک‌های قرمز روی واریس‌ها:
زمانی که با استفاده از آندوسکوپ فضای درونی گلو بررسی می‌شود، مارک‌ها و نشانه‌های قرمز رنگی روی واریس مری ممکن است دیده شود. این مارک‌ها فرد را در معرض خطر بیشتر خونریزی قرار خواهند داد.
سیروز کبدی شدید یا نارسایی کبدی:
در بسیاری از موارد، هرچه قدر که بیماری کبدی شدیدتر باشد، احتمال بیشتری وجود دارد که واریس مری منجر به خونریزی شود.
ادامه مصرف الکل:
خطر بروز خونریزی در اثر واریس مری زمانی زیادتر می‌شود که فرد بیمار خصوصا در صورت ابتلا به بیماری‌های وابسته به الکل به مصرف الکل ادامه دهد.
سابقه خونریزی قبلی:
اگر فرد پیش‌تر به دلیل واریس مری دچار خونریزی شده باشد، بیشتر احتمال دارد که دوباره به آن دچار شود.
جدی ترین مشکل ناشی از واریس مری، خونریزی است. به محض رخ دادن اولین دوره خونریزی، خطر بروز خونریزی بعدی افزایش خواهد یافت. در صورتی که بدن خون زیادی از دست دهد، به فرد شوک دست داده و در این شرایط حتی احتمال مرگ هم وجود دارد.